Het houden van hengsten.

"Ga je hem nog lang hengst laten?"

Sinds enkele maanden loopt er een zwarte parel bij mijn andere paarden. Zijn naam is Descalero AWM, een jonge, knappe, gitzwarte PRE hengst. “Ga je hem nog lang hengst laten?” dat is zowat de meest voorkomende vraag die ik te horen krijg. “Zolang het lukt” antwoord ik meestal vrij droog (wetende dat het momenteel ontzettend goed lukt). In mijn ogen is er niks mis met het houden van een hengst, mits enkele voorwaarden…

Waarom? + Ervaring!

Een hengst heeft net dat tikkeltje extra en vaak vinden mensen net dàt tikkeltje heel aantrekkelijk… Maar heb je jezelf al de vraag gesteld waarom je precies een hengst wilt houden? En heb je er de accommodatie voor? Als je enkel een hengst wilt hebben omdat het ‘stoer’ oogt en omdat hij er zo imposant uitziet, dan is dat in mijn ogen geen goede reden. Alhoewel er enkele uitzonderingen zijn, zo is het bijvoorbeeld bij spektakel- en paradepaarden wel wenselijk dat ze indrukwekkend overkomen. Over het algemeen zijn de houders van deze showpaarden ook gewend om met hengsten om te gaan.

Persoonlijk vind ik het heel leuk om met hengsten te werken. Doordat ze net dat tikkeltje extra hebben, kunnen ze je ook net dat tikkeltje meer geven. ’t Is moeilijk uit te leggen, ’t is eerder een gevoel… Hengsten zijn vaak eenkennig (Descalero is dat zeker!), maar juist dan is het zo fijn om toch die indrukwekkende hengst alleen voor jou aan het werk te krijgen, ook al heeft hij andere prikkels om zich heen.

Maar laat je niet misleiden, hoe leuk het ook is om met hengsten om te gaan, om met hen te werken heb je veel ervaring nodig met paarden in het algemeen en het liefst ook al met hengsten in het bijzonder (zeker voor je er een aanschaft!). Je wordt vaak gewaarschuwd hoe ‘gevaarlijk’ hengsten zijn. Dat klopt ook, deze waarschuwen zijn terecht, maar naar mijn mening zijn ze soms ook wat overroepen. De ene hengst is nu eenmaal niet de andere. Sommige hengsten zijn heel goed handelbaar tussen andere paarden (ook merries), andere hengsten hebben dan weer minder prikkels nodig om te exploderen. Maar begrijp me niet verkeerd: het laatste wat ik wil is onervaren mensen stimuleren om een hengst aan te schaffen!

Omgaan met hengsten

Niet nodeloos streng zijn

Zoals ik hierboven reeds schreef, vind ik dat de waarschuwingen voor het omgaan met hengsten vaak wat overdreven zijn en wel om de volgende reden... Als je omgaat met een hengst, moet je constant op je hoede zijn, daar ze heel gevoelig zijn voor bepaalde prikkels en ze hier soms vrij explosief op kunnen reageren (zeker wanneer er merries in de buurt zijn). Maar… met een merrie of ruin moet je ook op je hoede zijn en net dat wordt vaak vergeten! In mijn ogen is het omgaan met hengsten dus niet zó verschillend als omgaan met andere paarden, want je moet altijd uit je doppen kijken, hoe braaf jouw paard ook is... Vergeet niet dat het braafste paard kan veranderen in een bulldozer van 500 à 600kg als het op hol slaat, het hoeft daarvoor geen hengst te zijn.

Het heeft geen zin om een hengst al meteen streng aan te pakken, gewoon omdat hij een hengst is. Doe je dat toch, dan zou je beter geen hengst houden. Descalero is bijvoorbeeld een heel gevoelige, eenkennige hengst met een heel klein hartje, pak je hem te hard aan, dan ben je meteen zijn vertrouwen kwijt en net dàn kan hij ‘gevaarlijk’ worden, omdat hij bang is – niét omdat hij hengst is.

Ik heb het geluk van een dierenarts en hoefbekappers te hebben die op dezelfde golflengte zitten. Zo zei mijn dierenarts onlangs tegen me “Waarom zou ik met dit paard anders (lees: harder) moeten omgaan, juist omdat er iets extra tussen zijn benen hangt 😊? Dat zou niet eerlijk zijn ten opzichte van hem.” En dat is ook zo! Je hoeft een hengst niet extra hard aan pakken in de dagdagelijkse omgang. Zo kan je hem nodeloos angstig, kwaad of depressief maken. Wél moet je uitzonderlijk consequent zijn, zodat de dominantieverhouding niet in het gedrang komt. Zo laat ik het een hengst bijvoorbeeld niet toe om aan mijn jas te prullen of te knabbelen, want voor je het weet heeft hij jouw hele jas vast of leer je hem bijten. Voor een hengst is dit een spelletje als een ander, maar zo'n spelletje kan snel escaleren en dat wil je niet! Net zoals bij andere paarden, moet je nog steeds een leider zijn over jouw hengst. Maar een leider is geen bullebak, als je begrijpt wat ik bedoel 😊.

Begrijp paardentaal en sta stevig in je schoenen!

Wil je goed kunnen omgaan met hengsten, dan is een goede kennis van het gedrag en de lichaamstaal van het paard noodzakelijk. Kan je een paard goed ‘lezen’, dan kan je vaak al inschatten wat er gaat gebeuren en kan je potentieel gevaarlijke situaties voorkomen. Wees je ook bewust van jouw eigen lichaamstaal, zodat de hengst jouw leiderschap niet in twijfel kan trekken.

Reageert de hengst plots toch vrij explosief, sta dan stevig in je schoenen, blijf kalm en probeer hem ‘emotieloos’ te corrigeren. Hou jouw energielevel zo laag mogelijk en probeer niet meegesleurd te worden met het energielevel van jouw hengst, want dan beland je in een straatje zonder eind. Het is belangrijk dat je op zo’n moment heel consequent bent, de rust kunt bewaren en zeker niet bang wordt. Wordt jouw leiderschap op de proef gesteld door de hengst, dan wordt de situatie gevaarlijk!

Hengsten op een paardvriendelijke manier houden

Hengsten moeten er zijn. Punt. Zonder hengsten kunnen er geen veulens gefokt worden MAAR ik ben er wel van overtuigd dat er veel hengsten zijn die paardvriendelijker gehouden kunnen worden. Helaas worden veel hengsten solitair gehouden en op stal gezet, en dat is jammer, deze paarden kunnen nauwelijks natuurlijk gedrag vertonen en raken vaak gefrustreerd. (Vandaar de ‘gevaarlijke’ hengst, maar zeg nu zelf, hoe zou je zelf zijn?)

Het is altijd een doel/droom geweest om te bewijzen dat hengsten ook paardvriendelijk gehouden kunnen worden. En ik moet zeggen dat dat tot nu toe aardig lukt. Ze hoeven niet geïsoleerd te worden in een kleine stal, om vervolgens weg te kwijnen. Je kunt ze perfect huisvesten zodat ze nog natuurlijk gedrag kunnen vertonen.

Natuurlijke behoeften en energie

Elk paard (hengst of niet) heeft bepaalde natuurlijke behoeften, de belangrijkste zijn de volgende: sociaal contact, beweging en continu ruwvoer. Wil je dat jouw paard optimaal gelukkig is, kom dan tegemoet aan zijn natuurlijke behoeften. Kortom, laat jouw paard een ‘paard zijn’.

Ook een hengst heeft nood aan sociaal contact en beweging (en co​​ntinu ruwvoer). Want ook een hengst is sociaal! Maar… een hengst heeft binnen de kudde nog twee extra taken, namelijk verdediging en voortplanting (niet leiden, dat doet de leidende merrie). Beide taken vergen veel energie. Zo is een hengst heel alert om zijn kudde te beschermen en legt hij meer afstand af dan de kudde om zijn kudde samen te houden, weg te drijven van gevaren etc… Een hengst heeft dus meer energie dan een ruin of merrie. Wil je hem op een paardvriendelijke manier huisvesten, zorg er dan voor dat hij die energie kan kwijtraken. Dat doe je door hem veel weidegang te geven, door hem veel te trainen (zowel mentaal als fysiek) en door hem bloot te stellen aan verschillende prikkels (schriktraining, bosritten, gewenning tussen andere paarden…).

Een hengst die sociaal contact heeft, voldoende kan bewegen en over continu ruwvoer beschikt is mentaal veel rustiger dan een hengst die solitair op stal gehouden wordt. Hij kan zijn natuurlijk gedrag vertonen (of toch een groot deel ervan) en is bijgevolg een gelukkig(er) paard. Kan een hengst om bepaalde redenen niet bij andere paarden, zorg er dan voor dat hij ze op zijn minst kan zien, horen en ruiken, optimaal zou zijn als hij ook nog eens andere paarden kan aanraken.

Twee praktijkvoorbeelden

Descalero heeft een inloopstal en een eigen weide. Naast hem loopt mijn pony (ruin) op een eigen weide en pas naast mijn pony lopen mijn twee merries. Descalero heeft dus sociaal contact: hij ziet, ruikt en hoort andere paarden en met mijn pony kan hij ‘neuzen’ tussen de omheining en in de stal. Verder heeft hij de ruimte om voldoende te bewegen en beschikt hij over continu ruwvoer. Mentaal is hij al veel rustiger geworden en het is een op en top vrolijk paard.

De dekhengst van mijn trainster deelt zijn weide vaak met ruinen (paarden en pony’s). Enkel in het voorjaar, wanneer de hormonen iets meer de kop opsteken, gaan de paarden weg uit zijn weide, maar de pony’s blijven, want die kunnen onder de omheining door als ze zich snel uit de voeten moeten maken. Dus ook haar hengst heeft sociaal contact, beweging en continu ruwvoer en ook hij is een heel evenwichtige, betrouwbare hengst. (In het wild komen ook hengstenkuddes voor, de zogenaamde bachelor groepen.)

En dan nog even dit...

Dit blogbericht heeft niet als doel mensen aan te sporen om een hengst aan te schaffen. Zeker wanneer een hengst een onbetrouwbaar karakter, slechte bouw of erfelijke gebreken heeft, is het sowieso beter om hem te ruinen. In mijn ogen heeft het dan geen zin om dergelijk paard hengst te laten. Het is immers geen 'gemak' om een hengst te houden. In de meeste gevallen is het beter om jouw hengst te ruinen, zodat je hem de mogelijkheid kunt geven om natuurlijk gedrag te vertonen. Het is echter wel mijn bedoeling om aan te tonen dat je een hengst perfect paardvriendelijk kunt stallen / huisvesten en je hem dus niet solitair hoeft op te sluiten in een stal...

Liefs,

Stefanie

#hengst